Ik ben weer eens in een onderwerp gedoken en wil dat graag met jullie delen. De paardentandarts, wanneer weten we of we een goede tandarts hebben? Het is tenslotte een vrij beroep en daarnaast weet je als ruiter er zelf te weinig vanaf. Dus meestal nemen we een tandarts die toch al op stal komt, of een die wordt aangeraden door anderen. Inmiddels weet ik er zelf genoeg van om een goede keuze te kunnen maken. Ik heb heel wat wetenschappelijke studies bekeken en ben ook in de lesstof gedoken van een driejarige opleiding tot paardentandarts. Mijn conclusie: handmatig vijlen is het beste en het liefst zonder verdoving.

Hieronder de uitleg van paardentandarts Britt Bergers, zij heeft een zeer vooraanstaande opleiding gevolgd in de VS. En ik zie een enorme verbetering bij de paarden die zij behandelt, en niet alleen in de mond! Britt zal voor het TTC Zuid-Holland een theorieavond verzorgen en daar zijn we erg blij mee. Hier alvast een voorproefje en in mijn tweede post de ervaring van José Kreukniet, haar paard G-star is echt positief veranderd na de behandeling van Britt.

Britt over haar werk en de behandeling van G-star

Mijn naam is Britt Bergers en ik ben paardentandarts. De opleiding Natural Balance Dentistry heb ik in Amerika bij Spencer Laflure gevolgd. Mijn werk is mijn passie en doe dit ook met veel liefde en respect voor het paard. Vaak wordt het paard onbegrepen doordat er geen tijd wordt genomen. Rust geduld en vertrouwen staan dus tijdens mijn behandeling centraal zodat er een meewerkend paard ontstaat zonder hectiek en stress.

De opleiding Natural Balance Dentistry is anders dan de ‘reguliere’ tandarts opleiding. Natural Balance dentistry is het handmatig aanpassen van de oppervlakten van de tanden en kiezen gebaseerd op de hoeveelheid tand die er beschikbaar is. Hierdoor wordt een gezond contact tussen de tanden en kiezen gecreëerd. Doordat er gezond contact wordt gecreëerd kan het paard zijn kaak naar voor, achter en opzij bewegen. Dit zorgt ervoor dat de kiezen, tanden en het kaakgewricht stabiel, in balans zijn en begeleid worden, tijdens de rotatie van de kaak.

Natural Balance Dentistry is de enige vorm van tandheelkunde, die een mechanische balans terugbrengt in de schedel en kaak, door het weer in balans brengen van de snijtanden.

Recent kreeg ik een bericht van Barbara Koot dat het paard van haar leerling José Kreukniet ‘dringend’ een bezoekje van de tandarts nodig had. De volgende problemen werden vooraf geschetst: – onzeker/snel gespannen – snel kort in de hals – snel sterk – rug weg drukken – tong over het bit gooien – hand niet op willen zoeken – blijft sterk op rechts en wil geen gewicht overnemen op de rechter schouder.

Dit soort problemen zijn allemaal signalen dat er wat in het gebit aan de hand kan zijn. Deze klachten kom ik regelmatig tegen en tref dan vaak ook dezelfde bevindingen aan in het gebit. Door het gebit op de juiste manier voor het desbetreffende paard aan te passen kan er veel worden verbeterd/verholpen.

Bij aankomst trof ik een grote 8-jarige vriendelijke reus aan, G-star genoemd. Hij was iets korter dan een jaar geleden elektrisch behandeld onder verdoving wat volgens de eigenaresse geen prettige ervaring was. Wat voor mij fijn is om te weten is wanneer het paard voor het laatst behandeld is, of dit elektrisch of handmatig is gedaan en de leeftijd van het paard. De meeste haakvorming ontstaat tot het 7e levensjaar daarom raden wij ook aan om paarden tot hun 7e levensjaar 2 keer peer jaar laten te controleren. Omdat de 8-jarige G-star iets korter dan een jaar geleden elektrisch behandeld was, verwachtte ik een gebit waarbij ik niet heel veel bij aan kon passen omdat ik waarschijnlijk te weinig tand had om mee te werken.

Bij het beoordelen van de schedel viel mij op dat de temporalis spieren, de spieren voor het op en neer kauwen, 15% teveel waren ontwikkeld en dat de maseters, de spieren voor het zijwaarts kauwen, bijna geen ontwikkeling hadden -10%. De temporalis spieren voelden hard aan, dit komt door overbelasting. Dit zegt dus dat het paard vaker op en neer kauwt en waarschijnlijk moeite heeft met de zijwaartse beweging. Het liefste zie je een bepaalde ontwikkeling van deze spieren en moeten ze zacht aan voelen. Ook was G-star gevoelig op de rechterkant van zijn kaakgewricht en had hij minder ruimte aan deze kant.

Bij het controleren van de snijtanden viel mij op dat G-star een lichte overbeet had, dat er geen optimaal contact was en dat stand ongelijk was (kanteling in het kaakgewricht, klacht; minder ruimte rechts). Vele zeggen boven en onder kaak maar eigenlijk is de ‘bovenkaak’ de schedel en de ‘onderkaak’ de kaak. Als tandarts zijnde zie je het liefste dat de kaak 0.2-0.3 mm naar voren en achter schuift als het paard zijn hoofd beweegt. Dit is nodig voor een correct lichaamsgebruik. G-star zijn kaak bleef in dezelfde positie staan als zijn hoofd omhoog en omloog bewoog. De klachten: kort in de hals, rug weg drukken en hand niet op willen zoeken komt dus doordat zijn kaak ‘vast’ zit en hij geen lengte kan maken in zijn bovenlijn. Tijdens het aanpassen van de snijtanden reageerde G-star erg goed door goed los te laten. Alle tanden zijn uiteinden van zenuwen, tijdens het vijlen ontstaat er dus een neurologische reactie (likken, kauwen, schudden, flamen, gapen etc.). Door hem deze reacties laten te verwerken bleef hij ontspannen en kon zich focussen op wat er gaande was. Nadat zijn snijtanden waren aangepast was het tijd om de mondklem in te doen, dit liet hij prima toe en bleef ontspannen. De mondklem gaat een aantal keren 1 klikje open om het kaakgewricht te laten wennen aan deze positie. Uiteindelijk gaat de mondklem maximaal 2 klikjes open en word tijdens de behandeling regelmatig gesloten zodat er niet teveel spanning om het kaak gewricht ontstaan en het paard kan voelen wat er gebeurd. G-star had op een aantal kiezen ATR, ook wel golven op het kauw oppervlak van de kies. ATR zorgt ervoor dat de kiezen als een soort lego in elkaar klikken. Doordat hij zoveel ATR had kon de kaak dus niet naar voren schuiven en is een zijwaartse kauw beweging moeilijk. De eerste, bovenste en onderste drie kiezen van G-star waren het meeste aangedaan. De tanden zijn verbonden met het gehele lichaam, wat G-star zijn gebit ‘vertelde’ was dat hij problemen had aan de rechterkant zowel onder als boven dus vanaf zijn rechter voorhoef tot aan zijn rechter oor. Klachten zoals over de schouder vallen of been niet goed mee kunnen nemen zijn dan aannemelijk. Uiteindelijk had G-star genoeg lengte in zijn tanden om een goed resultaat te boeken en was hij super braaf tijdens het behandelen.Bij het beoordelen van de schedel viel mij op dat de temporalis spieren, de spieren voor het op en neer kauwen, 15% teveel waren ontwikkeld en dat de maseters, de spieren voor het zijwaarts kauwen, bijna geen ontwikkeling hadden -10%. De temporalis spieren voelden hard aan, dit komt door overbelasting. Dit zegt dus dat het paard vaker op en neer kauwt en waarschijnlijk moeite heeft met de zijwaartse beweging. Het liefste zie je een bepaalde ontwikkeling van deze spieren en moeten ze zacht aan voelen. Ook was G-star gevoelig op de rechterkant van zijn kaakgewricht en had hij minder ruimte aan deze kant.

Bij het controleren van de snijtanden viel mij op dat G-star een lichte overbeet had, dat er geen optimaal contact was en dat stand ongelijk was (kanteling in het kaakgewricht, klacht; minder ruimte rechts). Vele zeggen boven en onder kaak maar eigenlijk is de ‘bovenkaak’ de schedel en de ‘onderkaak’ de kaak. Als tandarts zijnde zie je het liefste dat de kaak 0.2-0.3 mm naar voren en achter schuift als het paard zijn hoofd beweegt. Dit is nodig voor een correct lichaamsgebruik. G-star zijn kaak bleef in dezelfde positie staan als zijn hoofd omhoog en omloog bewoog. De klachten: kort in de hals, rug weg drukken en hand niet op willen zoeken komt dus doordat zijn kaak ‘vast’ zit en hij geen lengte kan maken in zijn bovenlijn. Tijdens het aanpassen van de snijtanden reageerde G-star erg goed door goed los te laten. Alle tanden zijn uiteinden van zenuwen, tijdens het vijlen ontstaat er dus een neurologische reactie (likken, kauwen, schudden, flamen, gapen etc.). Door hem deze reacties laten te verwerken bleef hij ontspannen en kon zich focussen op wat er gaande was. Nadat zijn snijtanden waren aangepast was het tijd om de mondklem in te doen, dit liet hij prima toe en bleef ontspannen. De mondklem gaat een aantal keren 1 klikje open om het kaakgewricht te laten wennen aan deze positie. Uiteindelijk gaat de mondklem maximaal 2 klikjes open en word tijdens de behandeling regelmatig gesloten zodat er niet teveel spanning om het kaak gewricht ontstaan en het paard kan voelen wat er gebeurd. G-star had op een aantal kiezen ATR, ook wel golven op het kauw oppervlak van de kies. ATR zorgt ervoor dat de kiezen als een soort lego in elkaar klikken. Doordat hij zoveel ATR had kon de kaak dus niet naar voren schuiven en is een zijwaartse kauw beweging moeilijk. De eerste, bovenste en onderste drie kiezen van G-star waren het meeste aangedaan. De tanden zijn verbonden met het gehele lichaam, wat G-star zijn gebit ‘vertelde’ was dat hij problemen had aan de rechterkant zowel onder als boven dus vanaf zijn rechter voorhoef tot aan zijn rechter oor. Klachten zoals over de schouder vallen of been niet goed mee kunnen nemen zijn dan aannemelijk. Uiteindelijk had G-star genoeg lengte in zijn tanden om een goed resultaat te boeken en was hij super braaf tijdens het behandelen.

 

José over de behandeling van Britt:

Vanaf het moment dat ik mijn paard een jaar geleden kocht, hebben wij eigenlijk best wat aanleuningsproblemen gehad. Dit verschilde van het niet willen aannemen van stelling, tot verzet aan toe. Tijdens de les is Barbara zelf kort op Star gegaan en merkte toen eigenlijk dat er weer problemen in de aanleuning waren. Zij heeft toen direct de tandarts gebeld voor een afspraak. Datzelfde weekend -overigens echt super fijn dat het zo snel kon – kwam de tandarts voor controle. En dit bleek ook hoognodig te zijn. Star had erg veel last van haken in het gebit en had daarnaast veel last van de hoek- en snijtanden, die nodig bijgevijld moesten worden. Daarnaast bleek dat Star ook de kaakspieren erg vast zette en dat de spieren boven zijn oog daardoor ook vastzaten. Britt liet het mij voelen en je kon ook echt duidelijk het verschil merken tussen de linker en rechter kant; links was veel meer opgezet.

Wat ik echt super fijn vond, was dat Britt in principe zonder verdovingen werkt. Mijn paard is niet persé de meest makkelijke en schiet heel snel in de stress. Door het gebruik van etherische oliën liet zij Star al kalmeren en wennen aan de geur. Vervolgens neemt ze ook echt de tijd voor de behandeling. Zoals Britt zelf al zei is het vaak niet nodig om een paard te verdoven. Ze zijn vaak bang voor het geluid of voor de geur, maar als je de tijd neemt voor de behandeling en het rustig aan beetje bij beetje doet, komt het zonder verdoving ook goed. Star heeft zich dan ook keurig gedragen en was eigenlijk super relaxed.

Behalve de problemen met de haken bij zijn tanden en het daardoor vastzetten van de kaak, kwam nog een aantal problemen naar boven. Britt vroeg mij of hij ooit blaasproblemen heeft gehad. Had ik daar tot nu toe nooit bij stilgestaan, maar na het rijden moet altijd Star erg nodig plassen. En wat bleek? De druk op zijn rechter snijtand was dusdanig groot dat dit doorwerkte naar de zenuwen die in verbinding stonden met zijn blaas. Dit bleek dus uiteindelijk ook de reden te zijn waarom hij na het rijden altijd zo moet plassen. Daarnaast bleek ook dat door de druk op de kaak hij zich in zijn rug ging vastzetten. Verder vroeg Britt mij nog of hij ooit problemen had met zijn rechter voor- en achterbeen. Ja, het klopt dat hij achter wat meer moeite had om onder te treden en dat hij zijn rechtervoorbeen niet altijd even goed strekte. Het meest verbazingwekkende was, dat ook dit samenhing met zijn kaakproblemen, de druk daarin en hoe hij zich dus lange tijd heeft vastgezet.

Zoals ik toen al tegen de tandarts zelf heb gezegd; een stukje film zegt meer dan 1000 woorden. Star had al in maanden niet meer zo relaxed gereden. De eerste training na het tandartsbezoek was super fijn. Hij zocht dit keer zelf de lage lijn op, zonder enige druk. Natuurlijke kostte dit in het begin nog wat moeite, maar dat is ook niet zo raar na zo’n enorme gebitsverandering. Maar we zagen nog meer verbeteringen. Zo is ook het eerder genoemde ‘ plasprobleem’ zo goed als over en kan hij inmiddels ook met zijn rechtervoorbeen strekken als hij de beste en treedt hij ook rechtsachter keurig onder. Daarnaast zit hij ook echt heel veel beter in zijn vel. Star is de laatste tijd veel energieker en lijkt in het algemeen ook veel blijer.

Als ik afsluitend vanuit eigen ervaring nog een tip mee mag geven; er zijn meer rijtechnische problemen die samenhangen met kaak-en gebitsproblemen dan wij denken. Onderschat de werking en verbetering van een goede tandarts niet en onderschat ook de invloed van pijn in de mond op het gehele functioneren van het paard niet.